Giàu xổi đổi tiếng ảo?

Ảo, nợ và tai tiếng

Như thường lệ đến cuối năm, danh sách những người giàu nhất sàn chứng khoán lại được công bố. Theo đó, có 170 thành viên mới lọt vào danh sách 500 người giàu trên sàn chứng khoán năm nay, chủ yếu xuất hiện tại các vị trí 200 - 500.

Tuy vậy, danh sách vẫn chứng kiến sự áp đảo của các cổ đông trong lĩnh vực bất động sản, bất chấp sự sa sút của thị trường trong một năm qua. Danh sách vinh danh là vậy nhưng có lẽ nhiều doanh nhân không vui.

Người thì dù có tên nhưng bị tụt hạng, điển hình như một nữ doanh nhân năm ngoái còn nằm trong Top 5 nhưng năm nay đã bị tụt gần 10 hạng. Người thì còn vướng vào nhiều vụ tranh chấp với khách hàng ì xèo trên mặt báo.

Cũng có doanh nhân nằm trong top 10 người giàu nhất trên sàn chứng khoán, nhưng tên tuổi vị này được báo chí nhắc nhiều hơn với bản điều chỉnh kế hoạch kinh doanh từ hàng trăm tỷ đồng xuống dưới 10 tỷ đồng...

Sự sụt giảm của thị trường chứng khoán khiến tổng tài sản của 500 người giàu nhất trên sàn năm này chỉ còn lại gần 64.470 tỷ đồng (trong đó có 55.200 tỷ đồng thuộc về Top 100), giảm gần 40% so với con số hơn 106.000 tỷ đồng của danh sách năm 2010. Lượng tài sản này cũng tương đương khoảng 14% vốn hóa của toàn bộ các công ty niêm yết.

Còn nhớ, cuối năm 2011, những doanh nhân nào nằm trong danh sách những người giàu nhất sàn chứng khoán thì cổ phiếu của họ tăng giá mạnh nhất và đôi khi vượt quá cả kỳ vọng. Còn bây giờ tình hình đã khác, sự đi xuống của thị trường chứng khoán khiến những người giàu có “tên” chưa chắc đã có “tuổi”, nên có tên trong danh sách vô tình lại trở thành đối tượng của dư luận.

Bên cạnh đó, trong danh sách những người giàu nhất sàn chứng khoán có một tiêu chí không được nhắc đến là... nợ. Nhiều doanh nhân “giàu ảo” tính theo thị giá cổ phiếu nhưng lại nợ thật ngập đầu. Vì thế, đánh giá là “giàu” không ổn chút nào.

Mua danh nhiều hơn ba vạn

Top 500 người giàu được xây dựng dựa trên thông tin, báo cáo tài chính và cáo bạch công bố công khai của hơn 720 doanh nghiệp đang niêm yết ở hai sàn.

Không có một bảng xếp hạng, hay cách xếp hạng nào hoàn hảo, nhưng việc thay đổi để hướng đến tốt hơn là điều cần phải làm, có vậy mới tránh được tình trạng “giàu” ảo. Top 10 thị phần môi giới tại HOSE năm 2011 đều là những công ty chứng khoán (CTCK) đã “nhẵn mặt” trên thị trường.

Thương hiệu, tiềm lực, điểm mạnh, điểm yếu của những công ty lớn này cũng đã được nhận diện quá rõ ràng trong thời gian vừa qua. Nhưng trong vô số những điều vốn dĩ “quen mặt” đó, vẫn có những điểm lạ lẫm thú vị.

Tiêu biểu nhất có thể kể đến trường hợp của CTCK ACB (ACBS) được xem là vừa quen, vừa lạ. Nhiều người đã quá quen với việc ACBS ở trong bảng xếp hạng thị phần, nhưng nếu tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến thứ hạng cao lại không đơn giản.

Còn nhớ vào giai đoạn 2009-2010, trong khi hàng loạt CTCK mở rộng dịch vụ hỗ trợ tài chính, cung cấp margins cho khách hàng thì dường như ACBS lại đứng ngoài cuộc. Những kiểu cho khách hàng vay một cách “điên cuồng” với tỷ lệ 4:1, 5:1 không tồn tại ở ACBS. Khi đó, không ít ý kiến từ các CTCK khác, thậm chí một người đã từng làm tại ACBS “chê” công ty này không thức thời.

Nhưng cuối cùng, như đã thấy, CTCK nào càng vung tay, thì giờ đang phải vùng vẫy với những sai lầm, trong khi ACBS vẫn bình an vô sự và duy trì vị thế của mình.

Mặc dù trong năm vừa qua, ACBS cũng đã đóng cửa một số chi nhánh hay phòng giao dịch, nhưng theo một số môi giới giàu kinh nghiệm chia sẻ, công ty vẫn giữ được một cơ số khách hàng VIP rất lớn, và duy trì sự ổn định.

Nhưng khi đặt vấn đề ACBS đã giữ khách bằng cách nào thì lại rất khó lý giải và có thể tạm gọi đó là một... bí ẩn. Chỉ duy nhất một lý do có thể thấy được là việc công ty không mở rộng đòn bẩy quá tay, nên khách hàng cũng không thể vung quá trán và nhờ vậy nguồn vốn được bảo vệ.

Qua trường hợp của ACBS, có thể khẳng định được một điều: làm môi giới đâu chỉ có việc mở rộng tín dụng cho khách hàng là lẽ sống, và những ai có cách làm riêng của mình vẫn có thể thắng được.